مرور انتقادی نظریه ی سیمای شهر لینچ: نشانه شناسی نقشه های ادراکی شهروندان و بازشناسی هویت کالبدی شهر

لینچ به عنوان نظریه‌پردازی شاخص در حوزه‌ی نشانه‌شناسی شهری برای اینکه بداند چگونه افراد هویت شهر خود را به دیگران می‌شناسانند، به نشانه‌شناسی نقشه‌های ادراکی (تصویر شهر در ذهن شهروندان) می‌پردازد. با این وجود، بویژه نشانه‌شناسان اجتماعی معتقدند لینچ در نظریه‌ی خود از مفهوم هویت کالبدی که ناظر بر سه مفهوم انسان، محیط و فرهنگ می‌باشد و نیز دلالت‌های ضمنی عناصر موجود در نقشه‌های ادراکی غافل بوده است. حال آنکه پاسخ به این انتقاد در نقشه‌های ادراکی لینچ نهفته است. بنابر مفهوم خوانایی لینچ، آنجائی که نشانه‌های شهری برای شهروندان قابل ادراک نباشند و تصویر واضحی از شهر در ذهن آنها شکل نگیرد، بی‌هویتی کالبدی رخ می‌دهد و در واقع نشانه‌های شهری جایگاه خود را در حافظه و خاطره‌ی جمعی از دست می‌دهند. بنابراین در نوشتار حاضر سعی شده تا به شیوه‌ی مرور انتقادی دریابیم که منطق بازشناسی هویت کالبدی شهر ازطریق نشانه‌شناسی نقشه‌های ادراکی شهروندان چیست. این بررسی نشان داد آن دسته از نشانه‌های موجود در نقشه‌های ادراکی که دال بر موضوعی مشترک در بین مردمند (مانند: مکان‌های سازنده خاطره‌ی جمعی، ابنیه‌ی تاریخی یا مکان‌های دارای کاربری معین) یا نشانه‌هایی که از کیفیت خوانایی برخوردارند (مانند: مشاهده‌پذیری در شب) نمایانگر هویت کالبدی فضای شهرند. مادامی که نشانه‌های شهر در نقشه‌های ادراکی ساکنانش پررنگ باشد، هویت کالبدی شهر تداوم دارد به طوری که تغییر، جابه‌جایی یا تخریبشان موجب واکنش جمعی می‌شود.